Vào tháng 9 năm 1863, Liên minh miền Nam (Confederacy) đã giành được chiến thắng lớn nhất của họ tại Mặt trận miền Tây trong trận chiến Chickamauga. Liệu quân đội Liên bang miền Bắc (Union) có thể lật ngược tình thế và tiếp tục tái chiếm lãnh thổ hay không?
Tại Antietam và Gettysburg, quân đội miền Bắc đã thành công trong việc đẩy lùi các cuộc tấn công của quân miền Nam về phía Bắc. Mặc dù từ đầu cuộc nội chiến, miền Bắc liên tục chiếm giữ các vùng lãnh thổ thuộc miền Nam tại Mặt trận miền Tây, chiến thắng gần đây của quân đội miền Nam tại Chickamauga đã đánh dấu một bước ngoặt, có khả năng làm chậm lại đà tiến công của quân miền Bắc. Liệu Tướng Ulysses S. Grant của miền Bắc có thể giành chiến thắng tại mặt trận này và lấy lại thế chủ động hay không?
Chiến thắng thuộc về quân Liên bang miền Bắc
Trận chiến Chattanooga đã mang lại một chiến thắng quân sự vững chắc cho Liên bang miền Bắc, khôi phục đà tiến công của họ trong việc tái chiếm lãnh thổ miền Nam. Trong một vài tháng, sau chiến thắng bất ngờ tại Chickamauga, quân miền Nam đã chuyển sang thế tấn công, bao vây quân đội miền Bắc tại thành phố Chattanooga, Tennessee.
Tuy nhiên, chỉ vài tuần sau đó, Tướng Ulysses S. Grant của miền Bắc được giao quyền chỉ huy khu vực quân sự này và quyết định phá vỡ vòng vây, chiếm lại Chattanooga. Nhờ vị trí chiến lược, Chattanooga có thể được sử dụng làm trung tâm tiếp tế của quân miền Bắc để tiến sâu hơn vào miền Nam.
Với lợi thế vượt trội về quân số, Grant phát động tấn công vào cuối tháng 11 năm 1863. Sau một cuộc giao tranh nhỏ vào ngày 23 tháng 11, hai ngày chiến đấu ác liệt đã diễn ra nhằm đánh bại quân miền Nam tại hai ngọn núi riêng biệt. Ngày 24 tháng 11, Tướng Joseph Hooker của miền Bắc chiếm được Lookout Mountain, và ngày hôm sau, Tướng George Thomas giành được Missionary Ridge.
Trong khi đó, Tướng William T. Sherman đảm nhận vai trò giữ vị trí trung tâm trước lực lượng của Tướng Braxton Bragg của miền Nam. Đến tối ngày 25 tháng 11 năm 1863, quân miền Nam rút lui khỏi Chattanooga, và vòng vây chính thức bị phá vỡ.
Dòng thời gian của Trận chiến Chattanooga
- Ngày 20 tháng 9 năm 1863: Quân miền Nam giành chiến thắng bất ngờ tại Chickamauga nhờ việc huy động đáng kể các nguồn lực để tăng quân số, vượt trội hơn so với lực lượng miền Bắc. Dưới sự chỉ huy của Tướng William Rosencrans, Quân đội Cumberland của miền Bắc rút lui về Chattanooga, Tennessee, nơi Tướng Braxton Bragg của miền Nam tiếp tục truy kích và bao vây thành phố. Vòng vây này khiến khẩu phần lương thực của quân miền Bắc bị giảm đáng kể.
- Ngày 10 tháng 10 năm 1863: Tướng Ulysses S. Grant được giao quyền chỉ huy Mặt trận miền Tây tại Washington DC. Ngay sau đó, ông thay thế William Rosencrans bằng George H. Thomas. Bất chấp vòng vây của quân miền Nam, Grant đến Chattanooga vào cuối tháng 10.
- Ngày 27 tháng 10 năm 1863: Kế hoạch phá vỡ vòng vây bắt đầu với việc quân miền Bắc chiếm các cảng sông. Lực lượng miền Bắc chiếm được Brown’s Ferry, tái thiết lập tuyến tiếp tế cho Quân đội Cumberland bị mắc kẹt.
- Tháng 11 năm 1863: Tướng Bragg giảm bớt lực lượng bao vây bằng cách gửi các đơn vị để hỗ trợ các mục tiêu khác của miền Nam.
- Ngày 23 tháng 11 năm 1863: Cuộc tấn công của Grant bắt đầu. Quân miền Bắc áp đảo lực lượng miền Nam tại Orchard Knob.
- Ngày 24 tháng 11 năm 1863: Sau các trận chiến ác liệt, quân miền Nam rút khỏi Lookout Mountain để củng cố lực lượng tại Missionary Ridge. Tuy nhiên, ngày 25 tháng 11, Tướng Joseph Hooker của miền Bắc đã vượt qua phòng tuyến Missionary Ridge, mang lại chiến thắng quyết định cho quân miền Bắc.
Nguyên nhân dẫn đến Trận chiến Chattanooga
Việc Quân đội Cumberland của miền Bắc bị mắc kẹt tại Chattanooga đòi hỏi một phản ứng nhanh chóng từ miền Bắc, đặc biệt sau thất bại tại Chickamauga. Mặc dù chiến thắng này khiến miền Nam phải trả giá đắt về nhân lực, vốn đã thiếu hụt so với miền Bắc, tình thế lúc bấy giờ buộc miền Bắc phải hành động khẩn trương.
Nội chiến Hoa Kỳ đã tiêu tốn nhiều nguồn lực, và luôn tiềm ẩn nguy cơ công chúng yêu cầu đàm phán để kết thúc chiến tranh. Tổng thống Abraham Lincoln chỉ còn một năm trước khi tái tranh cử, và bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy miền Nam vẫn có thể kháng cự quân sự có thể khiến cử tri ủng hộ một ứng viên ủng hộ đàm phán.
Do đó, miền Bắc cần nhanh chóng và quyết liệt phá vỡ vòng vây tại Chattanooga. Hơn nữa, Tướng Braxton Bragg, người giành chiến thắng tại Chickamauga, đang chỉ huy vòng vây này, nên việc giải phóng thành phố cũng giúp làm suy giảm đà tiến của ông ta.
Ngoài ra, Chattanooga là một vị trí chiến lược quan trọng nằm ở “đỉnh” của vùng Deep South: chiếm được thành phố và hệ thống đường sắt liên kết sẽ tạo điều kiện thuận lợi để miền Bắc tấn công sâu hơn vào miền Nam. Khi Bragg điều động một phần lực lượng của mình đến các mục tiêu khác, đây chính là cơ hội để Tướng Ulysses S. Grant và các tướng lĩnh của ông tung đòn tấn công.
Tại sao Trận chiến Chattanooga lại quan trọng
Trận chiến Chattanooga đóng vai trò quan trọng trong việc khôi phục đà tiến công của quân Liên minh miền Bắc trong quá trình tái chiếm các vùng lãnh thổ của phe Liên minh miền Nam. Trước đó, chiến thắng của miền Nam tại Chickamauga đã làm chậm bước tiến của miền Bắc và mở ra khả năng miền Nam có thể đàm phán các điều khoản hòa bình.
Tuy nhiên, Tổng thống Abraham Lincoln và những người ủng hộ ông quyết tâm bảo vệ sự thống nhất của đất nước, điều đó đồng nghĩa với việc miền Nam phải hoàn toàn đầu hàng. Nếu không đạt được điều này kịp thời, miền Nam có thể giữ lại một phần lãnh thổ như một quốc gia độc lập.
Thứ hai, Trận chiến Chattanooga đã mở đường cho chiến dịch xâm lược vùng Deep South của quân Liên minh. Cho đến thời điểm đó, hầu hết các cuộc tấn công của miền Bắc đều diễn ra ở Mặt trận phía Đông thuộc bang Virginia hoặc dọc theo sông Mississippi.
Dù năm 1863 đã chứng kiến miền Bắc chia cắt Liên minh miền Nam theo chiều đông-tây bằng việc kiểm soát sông Mississippi, phần lớn lãnh thổ miền Nam vẫn nguyên vẹn; chỉ có Texas, một phần Louisiana và Arkansas bị chia cắt. Nhiều người tin rằng miền Nam sẽ không đầu hàng miễn là các khu vực nông nghiệp màu mỡ nhất của họ vùng Deep South vẫn nằm ngoài tầm kiểm soát của quân đội miền Bắc.
6 Sự thật về trận chiến Chattanooga
Thương vong
Số thương vong trong Trận chiến Chattanooga tương đối thấp so với số lượng quân tham chiến. Với hơn 120.000 binh sĩ tham chiến, chỉ có chưa đến 14.000 người thương vong. Phần lớn số thương vong khoảng 8.000 người thuộc về lực lượng Liên minh miền Nam đang bao vây thành phố. Nhờ lợi thế vượt trội về quân số, quân Liên minh miền Bắc đã nhanh chóng áp đảo các mục tiêu, từ đó giảm thiểu đáng kể thương vong.
Chỉ huy
Lực lượng Liên minh miền Bắc được dẫn dắt bởi các tướng William T. Sherman, Joseph Hooker, và George H. Thomas, dưới quyền chỉ huy của Tư lệnh Quân khu Mississippi mới, Ulysses S. Grant. Chiến thắng chủ yếu được ghi nhận cho Hooker, người đã chiếm được Lookout Mountain vào ngày 24 tháng 11, và Thomas, người đánh bại quân đội Liên minh miền Nam tại Missionary Ridge vào ngày 25 tháng 11.
Tuy nhiên, Sherman lại là người được nhớ đến nhiều nhất trong số ba vị tướng nhờ chiến dịch “March to the Sea” nổi tiếng qua bang Georgia năm 1864. Hooker gặp khó khăn trong việc khôi phục danh tiếng sau thất bại tại Chancellorsville hồi đầu năm 1863, còn Thomas thường bị chỉ trích, có thể là không công bằng, vì bị cho là quá chậm rãi và thận trọng trong các chiến dịch.
Lực lượng Liên minh miền Nam
Lực lượng Liên minh miền Nam được chỉ huy bởi Tướng Braxton Bragg, một cựu chiến binh nổi tiếng của Chiến tranh Mỹ-Mexico, người vừa giành chiến thắng tại Chickamauga. Tuy nhiên, thất bại của Bragg tại Chattanooga đã đánh dấu sự kết thúc sự nghiệp quân sự của ông. Sau thất bại này, Bragg bị giáng chức không chính thức, trở thành cố vấn quân sự cho Tổng thống Liên minh miền Nam, Jefferson Davis. Sau chiến tranh, Bragg lui về Alabama và làm việc trong nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm cả kinh doanh bảo hiểm. Ông qua đời tại Galveston, Texas, vào năm 1876.
Quy mô lực lượng tham chiến
Dưới sự chỉ huy của Ulysses S. Grant, lực lượng Liên minh miền Bắc tổng cộng khoảng 72.500 binh sĩ, bao gồm các binh sĩ bị vây hãm trong Chattanooga và các đơn vị từ bên ngoài tiến vào để phá vỡ vòng vây. Mặc dù Grant có lợi thế về số lượng, nhưng khoảng 40.000 binh sĩ trong thành phố đã rơi vào tình trạng thiếu lương thực và suy dinh dưỡng.
Về phía Liên minh miền Nam, Tướng Braxton Bragg chỉ huy khoảng 49.000 binh sĩ bao vây thành phố. Tuy nhiên, quyết định của Bragg trong việc rút một số đơn vị để hỗ trợ các mục tiêu khác của Liên minh miền Nam đã tạo cơ hội cho Grant thực hiện cuộc tấn công.
Thăm Chattanooga ngày nay
Ngày nay, du khách có thể tham quan các chiến trường Chickamauga và Chattanooga, nằm trong Công viên Quân sự Quốc gia Chickamauga & Chattanooga. Một chuyến tham quan đi bộ sẽ đưa du khách qua chiến trường Lookout Mountain, tuy nhiên có áp dụng phí vào cửa. Công viên thường xuyên tổ chức các sự kiện đặc biệt nhằm tái hiện và chia sẻ những câu chuyện lịch sử của cả hai trận chiến. Ngoài ra, Chattanooga, Tennessee còn nổi bật với các công trình kiến trúc trước thời Nội chiến, mang đến trải nghiệm hấp dẫn cho những ai yêu thích lịch sử.
Chiến thắng cuối cùng của Ulysses S. Grant tại Mặt trận miền Tây
Ulysses S. Grant được Tổng thống Abraham Lincoln ca ngợi vì chiến thắng tại Chattanooga vào ngày 8 tháng 12 năm 1863. Chỉ vài tháng sau, Grant được triệu tập đến Washington DC và thăng chức trung tướng, trở thành người Mỹ đầu tiên giữ cấp bậc này kể từ thời George Washington.
Ông được bổ nhiệm làm Tổng chỉ huy tất cả các lực lượng Liên bang, chính thức chỉ đạo toàn bộ nỗ lực chiến tranh của miền Bắc. Chiến thắng vững chắc tại Chattanooga không chỉ củng cố vị trí quân sự của Grant mà còn mở đường cho ông đạt đến đỉnh cao quyền lực, trở thành Tổng thống Hoa Kỳ bốn năm rưỡi sau đó.
Lời kết
Trận chiến Chattanooga không chỉ là một chiến thắng chiến lược quan trọng đối với Liên minh miền Bắc mà còn đánh dấu bước ngoặt trong cuộc Nội chiến Hoa Kỳ. Sau thất bại tại Chickamauga, quân đội miền Bắc dưới sự chỉ huy của Ulysses S. Grant đã lật ngược tình thế, phá vỡ vòng vây tại Chattanooga và khôi phục đà tiến công vào lãnh thổ miền Nam. Chiến thắng này không chỉ củng cố quyết tâm của Tổng thống Abraham Lincoln trong việc bảo vệ sự thống nhất quốc gia mà còn mở đường cho các chiến dịch lớn hơn nhằm kiểm soát vùng Deep South.
Hi vọng qua bài viết này, Thefactsofwar đã mang đến cho bạn cái nhìn rõ nét hơn về nguyên nhân, diễn biến và ý nghĩa lịch sử của Trận chiến Chattanooga. Những sự kiện lịch sử này không chỉ nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của chiến lược và lòng quyết tâm trong những thời điểm khó khăn mà còn là lời cảnh tỉnh về những hệ quả của chiến tranh. Chúng tôi mong rằng những bài học từ quá khứ sẽ góp phần thúc đẩy hòa bình và sự đoàn kết trong tương lai.
Biên dịch nội dung: Minh Tuấn
Nguồn: thecollector.com – Who Won the Battle of Chattanooga?
